W dniu 1 stycznia 2017 roku weszły w życie przepisy obniżające kwotowy limit płatności, powyżej którego przedsiębiorcy powinni rozliczać się za pośrednictwem rachunku płatniczego. Nowością jest też brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów tych wydatków, które wbrew powyższemu obowiązkowi zostały uregulowane gotówką.

Nowa regulacja

W świetle nowych przepisów dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą powinno nastąpić za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15.000,- złotych. Transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Ograniczenie możliwości rozliczeń gotówkowych dotyczy tylko rozliczeń między przedsiębiorcami (B2B). Obowiązek płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego istnieje niezależnie od tego ile płatności wynika z danej transakcji. Nie można zatem ominąć tego obowiązku dzieląc jedną płatność na kilka transz (rat).

Obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego istniał również przed 1 stycznia 2017 roku. Obowiązek ten dotyczył transakcji o wartości przekraczającej 15.000,- euro (obecnie 15.000,- złotych). W poprzednim stanie prawnym nie było jednak żadnej sankcji związanej z niezastosowaniem się do tego obowiązku.

Nowe przepisy przewidują negatywne konsekwencje dla przedsiębiorców, którzy płatności powyżej 15.000,- złotych zrealizują gotówkowo. Zgodnie bowiem ze znowelizowanymi regulacjami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, naruszenie analizowanego obowiązku wyłącza możliwość zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Ewentualne zaliczenie takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów powinno skutkować albo zmniejszeniem kosztów albo – gdy nie jest to możliwe – zwiększeniem przychodów w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Potrącenie

Warto podkreślić, że obowiązek realizowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego nie wyklucza uregulowania zobowiązania w drodze potrącenia (kompensaty). Potrącenie jest innym niż zapłata sposobem regulowania zobowiązań, którego nie wyłączają przepisy określające limit płatności gotówkowych. Celem limitu płatności gotówkowych jest zwiększenie kontroli nad finansami przedsiębiorców. Ma to przyczyniać się do zwiększenia skuteczności walki z oszustwami podatkowymi.

Realizowanie płatności w drodze potrącenia nie stoi w sprzeczności z powyższym celem (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 2011 roku, I FSK 1075/10). Jak zauważył NSA w przywołanym wyroku: „[…] dokonanie potrącenia wierzytelności wzajemnych, jest tak samo czytelne, jak dokonanie zapłaty poprzez rachunek bankowy. Z punktu widzenia organów podatkowych są to zdarzenia, które, w przypadku złych intencji stron, wymagają sprawdzenia w równym stopniu. Okolicznościami mającymi w tym przypadku znaczenie będą zasadność zapłaty z rachunku bankowego za faktycznie zrealizowaną dostawę czy usługę, zgodnie z wystawioną fakturą, jak i zasadność dokonania potrącenia wierzytelności wymagalnych wynikających z faktycznie wykonanych czynności dostawy czy usługi, na które zostały wystawione faktury”.

Płatność kartą

Wymóg płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego będzie spełniony także w przypadku płatności kartą płatniczą. Tak samo będzie przy płatności przez systemy takie jak PayPal czy PayU.

Powyższe stanowisko dotyczące potrącenia i płatności kartą znajduje potwierdzenie również w komunikacie Ministerstwa Finansów.

Które przepisy są właściwe?

Nowe przepisy dotyczą wyłącznie płatności dokonywanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2016 roku. Inaczej będzie w przypadku transakcji zawartych przed dniem 1 stycznia 2017 roku, z tytułu których płatności są realizowane w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2016 roku. W tym przypadku istotny będzie limit wydatków gotówkowych obowiązujący do końca 2016 roku (15.000,- euro).

Podstawa prawna: ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 roku, poz. 780).