Takie wątpliwości pojawiły się w związku z obowiązującymi od września 2019 r. przepisami o białej liście podatników VAT, a konkretnie o sankcjach związanych z naruszeniem obowiązku wpłaty na rachunek bankowy z wykazu. Wyrażone w tej sprawie stanowisko Ministerstwa Finansów, choć na korzyść podatników, nie ma bowiem oparcia w przepisach. 

Biała lista – nowe obowiązki dla przedsiębiorców

Biała lista podatników to elektroniczny wykaz przedsiębiorców, w którym znajdziemy informacje o:

• przedsiębiorcach, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo których wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
• przedsiębiorcach zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Dodatkowo na białej liście znajdują się numery rachunków bankowych przedsiębiorców, które podane zostały w zgłoszeniu NIP lub poprzez CEIDG.

Nowe przepisy nakazują podatnikom dokonywanie płatności przekraczających 15 tys. zł na rachunek kontrahenta wskazany na białej liście. Obowiązek ten dotyczy płatności dokonywanych po 31 grudnia 2019 r.

Wpłata na rachunek spoza listy – sankcje

W przypadku zapłaty na rachunek, który nie widnieje w wykazie, podatnikowi grożą sankcje:

• brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty płatności oraz
• solidarna odpowiedzialność za zaległości podatkowe w podatku VAT kontrahenta od danej transakcji.

Dla uniknięcia powyższych konsekwencji przedsiębiorca powinien zatem sprawdzać każdorazowo czy rachunek bankowy, na który dokonuje przelewu, wskazany jest na białej liście. Co istotne, sprawdzenia należy dokonać w dniu zlecenia przelewu, a nie na dzień uznania rachunku nabywcy.

Zawiadomienie naczelnika Urzędu Skarbowego o przelewie

Jeżeli jednak przedsiębiorca dokona płatności na inny rachunek niż wskazany na białej liście, może uniknąć odpowiedzialności, pod warunkiem powiadomienia naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla kontrahenta (sprzedawcy) o takim przelewie. Na powiadomienie podatnik będzie miał trzy dni. Problem jednak w tym, że przepisy nie precyzują czy takiego zawiadomienia należy dokonywać po każdym przelewie do tego samego kontrahenta, czy wystarczy zrobić to tylko raz.

W ostatnich wyjaśnieniach przedstawiciele Ministerstwa Finansów odpowiedzieli, że:

• w przypadku dokonywania wielu przelewów na konto kontrahenta spoza białej listy aby uniknąć sankcji wystarczy jednorazowe zgłoszenie o jednym rachunku;
• następne płatności będą płatnościami bezpiecznymi.

Choć interpretacja taka jest korzystna dla podatników, to nie wynika ona wprost z przepisów. Przepis art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej uzależnia brak sankcji od złożenia zawiadomienia naczelnikowi urzędu skarbowego o zapłacie na rachunek spoza listy, co nie zostało ograniczone do jednorazowego wskazania o takiej zapłacie. Z literalnego brzmienia przepisów możemy zatem odczytać, że każda wpłata na rachunek niewskazany na białej liście powoduje ryzyko sankcji, jeżeli nie zostanie zgłoszona. Przepisy te powinny być jak najszybciej doprecyzowane, co pozwoliłoby uniknąć przedstawionych wątpliwości.