Dopłaty wnoszone przez wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są jedną z form jej dofinansowania. Stanowią alternatywę m. in. dla podniesienia kapitału zakładowego, pożyczki udzielonej przez wspólników czy zaciągnięcia kredytu. Jest to rozwiązanie korzystne pod względem podatkowym, ponieważ zarówno dopłaty jak i ich zwrot przy spełnieniu określonych ustawowo warunków nie są opodatkowane podatkiem dochodowym PIT i CIT. Co do zasady są one neutralne na gruncie podatków dochodowych.

Czym są dopłaty w spółce z o.o.?

Instytucję dopłat w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych (art. 177 – 179 ksh). Dopłata jest świadczeniem pieniężnym wnoszonym do spółki przez jej wspólnika, które to świadczenie co do zasady podlega późniejszemu zwrotowi. Dopłaty mogą być stosowane tylko wówczas, gdy przewiduje to umowa spółki. W takim przypadku uchwała wspólników w przedmiocie wniesienia dopłat pozwala spółce na egzekwowanie tego obowiązku od wszystkich wspólników. Zwrot dopłat wymaga uchwały wspólników.

Wniesienie dopłat a podatki dochodowe

W podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) do przychodów nie zalicza się dopłat wnoszonych do spółki (art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT). Tym samym co do zasady wniesienie dopłat nie skutkuje powstaniem zobowiązania podatkowego z tego tytułu. Niezbędnym warunkiem jest jednak to, żeby dopłaty zostały wniesione w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, tj. w Kodeksie spółek handlowych. Wszelkie odstępstwa od takiej procedury mogą skutkować naliczeniem spółcepodatku dochodowego.

Przykładowo, jeżeli w spółce zdecydowano o wniesieniu dopłat, a jednocześnie umowa spółki nie przewiduje obowiązku ich wnoszenia, to świadczenie takie będzie stanowiło przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych (zob. wyrok NSA z 19 kwietnia 2007 r., II FSK 521/06, wyrok NSA z 19 grudnia 2006, II FSK 26/06). Podobnie jeżeli dopłaty wniesiono bez uchwały wspólników, może to skutkować ich opodatkowaniem. Podkreślić trzeba, że skoro dopłaty nie stanowią opodatkowanego przychodu, to jednocześnie wydatki poniesione na ich pozyskanie nie stanowią kosztów uzyskania przychodu.

Dopłaty wnoszone do spółki nie stanowią przychodu, a w konsekwencji są wyłączone z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zwrot dopłat a podatki dochodowe

Opodatkowany nie jest również zwrot na rzecz wspólnika uprzednio wniesionych dopłat. Wynika to ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 51 ustawy o PIT) jak i z wyłączenia z kategorii przychodów w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 ust. 4 pkt 21 ustawy o CIT). Przepisy te znajdą zastosowanie tylko do takich dopłat, które były wniesione zgodnie z odrębnymi przepisami, tj. przepisami Kodeksu spółek handlowych. Zwolnienie i wyłączenie obejmują tylko kwoty w wysokości określonej w złotych na dzień faktycznego wniesienia dopłat.

Przepisy te dotyczą również takich przypadków, gdy zwrot dopłaty następuje na rzecz nabywcy udziału w spółce faktycznie niewnoszącego uprzednio dopłaty (która była wniesiona przez poprzedniego wspólnika następnie zbywającego udziały przed zwrotem dopłaty). Innymi słowy zbycie udziału w czasie pomiędzy wniesieniem dopłaty a jej zwrotem nie ma wpływu na opodatkowanie podatkiem dochodowym zwracanej dopłaty. Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. wyrok NSA z 18 maja 2011 r.,  II FSK 65/10, wyrok NSA z 10 sierpnia 2011 r., II FSK 382/10).

Zwolnienie zwracanych dopłat znajduje zastosowanie tylko w tych przypadkach, gdy zwrot środków pieniężnych realizowany jest bezpośrednio w ramach procedury rozliczenia dopłat. W przypadku natomiast gdy w spółce nie dokonano zwrotu dopłat, a następnie wspólnicy otrzymują składniki majątkowe w związku z likwidacją spółki (w tym wniesione dopłaty), to istnieje ryzyko, że wspomniane wyżej zwolnienie i wyłączenie nie znajdzie zastosowania (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 24 czerwca 2015 r., I SA/Gl 1313/14).

Środki otrzymane tytułem zwrotu wniesionych wcześniej do spółki dopłat są zwolnione z podatku dochodowego.

Inne skutki podatkowe dopłat

Neutralność dopłat w podatkach dochodowych nie oznacza, że nie są one źródłem obowiązków i zobowiązań podatkowych na gruncie innych podatków. Wniesienie dopłaty podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (stawka 0,5%).