Począwszy od 2020 roku możliwość wystawiania faktur do paragonów zostanie znacząco ograniczona. Ustawodawca uzasadnia ten krok walką z nadużyciami polegającymi na wystawianiu faktur na podstawie paragonów pozostawionych przez innych klientów, wskutek czego podatnicy mogli sztucznie zawyżać koszty podatkowe i odliczać VAT za towary i usługi, których w rzeczywistości nie nabyli.
Na jakie zmiany powinni przygotować się przedsiębiorcy?
Mający wejść w życie 1 stycznia 2020 r. art. 106b ust. 5 ustawy o VAT stanowi, że wystawienie faktury do paragonu będzie możliwe tylko w przypadku, gdy na paragonie będzie widniał NIP nabywcy. W praktyce oznacza to, że w celu uzyskania faktury w przypadku nabywania towarów i usług podlegających ewidencjonowaniu na kasie rejestrującej, podatnik będzie musiał być od razu świadomy na jaki cel dokonuje nabycia – czy występuje w transakcji jako konsument, czy będzie chciał wykorzystywać towar lub usługę do działalności gospodarczej.
Zgodnie z wyjaśnieniami projektodawcy zawartymi w uzasadnieniu do ustawy wprowadzane przepisy nie spowodują obowiązku wymiany kas fiskalnych przez podatników, którzy z powodów technicznych nie będą mogli dostosować ich do nowych wymogów związanych z ujawnieniem NIP na paragonie – w takich przypadkach nabywca powinien zgłosić przed zaewidencjonowaniem sprzedaży na kasie chęć uzyskania faktury, a sprzedawca nie powinien wystawić w ogóle paragonu (nie ewidencjonować na kasie takiej sprzedaży), lecz od razu wystawić fakturę.
Zgodnie z wyjaśnieniami projektodawcy zawartymi w uzasadnieniu do ustawy wprowadzane przepisy nie spowodują obowiązku wymiany kas fiskalnych przez podatników, którzy z powodów technicznych nie będą mogli dostosować ich do nowych wymogów związanych z ujawnieniem NIP na paragonie – w takich przypadkach nabywca powinien zgłosić przed zaewidencjonowaniem sprzedaży na kasie chęć uzyskania faktury, a sprzedawca nie powinien wystawić w ogóle paragonu (nie ewidencjonować na kasie takiej sprzedaży), lecz od razu wystawić fakturę.
Co grozi za naruszenie przepisów?
Nowe przepisy przewidują także dość dotkliwą sankcję w przypadku ich naruszenia – za wystawienie faktury do paragonu bez NIP sprzedawcy grozi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze.
Taka sama sankcja dotyczy też nabywcy, który taką fakturę ujmie w rejestrze VAT. Dodatkowo wobec osób fizycznych pojawia się ryzyko sankcji karnoskarbowych, jednak w przypadku ich nałożenia takie osoby nie będą już podlegały dodatkowemu zobowiązaniu podatkowemu.
Zmiany ominą taksówkarzy
Nowe przepisy nie będą miały zastosowania do podatników świadczących usługi taksówek osobowych. Wynika to z braku technicznej możliwości wystawiania faktur w większości kas rejestrujących stosowanych przez taksówkarzy. Z uwagi na ograniczenie funkcjonalności stosowanych przez nich kas rejestrujących starego typu, tj. braku możliwości drukowania NIP na paragonie, taksówkarze powinni zatem móc wystawiać faktury do paragonów nieposiadających NIP nabywcy. Skoro takiej możliwości także nie ma, to taksówkarze byliby zmuszeni do wymiany kas w związku z wejściem w życie ustawy. Uzasadnione zatem jest wyłączenie ich z obowiązku stosowania się do nowych przepisów ustawy o VAT.
Sprzedawcy muszą być ostrożniejsi
Dopiero praktyka pokaże, jak kształtować się będzie postępowanie podatników i organów po wejściu w życie nowelizacji. Można sobie bowiem wyobrazić sytuację, w której nawet ostrożni sprzedawcy nie uchronią się przed „podstępem” nieuczciwych podatników. Przykładowo faktury wystawiane na żądanie do „paragonów konsumenckich”, których obowiązek wystawienia nie będzie ograniczony nowymi przepisami (wystawianie faktur z NIP dotyczy tylko nabywców działających w charakterze podatników VAT), mogą zostać następnie skorygowane przez nabywcę notą korygującą i w ten sposób uzupełnione o brakujący NIP. Jeżeli taka nota korygująca zostanie następnie zaakceptowana, to takie działanie również narazi sprzedawcę na odpowiedzialność (w efekcie zostanie wystawiona faktura na rzecz podatnika VAT na podstawie paragonu bez NIP).
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1520).
