Ustawa o VAT przewiduje brak prawa do odliczenia w związku z nabyciem przez podatników usług gastronomicznych. Jednak sprawa ma się inaczej w przypadku podatników prowadzących hotele i zlecających przygotowywanie posiłków firmom zewnętrznym, od których nabywają usługi w celu ich dalszej odsprzedaży gościom hotelowym – mogą oni liczyć na korzystne stanowisko sądów administracyjnych.

Geneza sporu o odliczenie

Początki niejednoznacznej obecnie sytuacji przedsiębiorców prowadzących hotele sięgają 2008 roku, kiedy ustawa o VAT przewidywała, że podatnik jest pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem przypadków, gdy usługi te zostały nabyte przez podatników świadczących usługi turystyki, jeżeli w skład usługi turystyki, opodatkowanej na zasadach innych niż określone w art. 119, wchodzą usługi noclegowe lub gastronomiczne. W nowelizacji ustawy obowiązującej od grudnia 2008 wykreślono fragment przewidujący wyjątek dla usług turystyki, w skład których wchodziłaby nabyta gastronomia. Organy podatkowe potraktowały ten zabieg legislacyjny jako zielone światło dla odmowy prawa do odliczenia dla hotelarzy, którzy dotychczas odliczali VAT od usług gastronomicznych nabywanych na rzecz klientów. W wydawanych interpretacjach indywidualnych organy prezentowały stanowisko zgodne z literalnym brzmieniem ustawy po nowelizacji, a tym samym niekorzystne dla hotelarzy.

Przepisy unijne blokują fiskusa

Do sądów zaczęły trafiać sprawy podatników, którzy nie zgadzali się z nową interpretacją przepisów po zmianach, zwracając uwagę na tzw. klauzulę standstill prawa unijnego, zgodnie z którą Polska po przystąpieniu do Wspólnoty może utrzymać jedynie te krajowe wyłączenia prawa do odliczenia podatku VAT, które już obowiązywały przed przystąpieniem. Natomiast zmiana w obrębie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT spowodowała niezgodne z prawem unijnym ograniczenie prawa do odliczenia podatku naliczonego, w związku czym, pomimo wprowadzenia tej zmiany, podatnik świadczący usługi turystyki (hotelarskie) opodatkowane na zasadach ogólnych, nadal ma prawo do odliczenia VAT, jeżeli nabyte usługi gastronomiczne wchodzą w skład świadczonych usług turystyki. 

Sądy po stronie podatników

Zdaniem fiskusa wspomniana zmiana nie narusza prawa unijnego, ponieważ nie rozszerza ona katalogu wydatków objętych wyłączeniem z prawa do odliczenia. Pomimo konsekwentnie negatywnego stanowiska organów podatkowych, sądy administracyjne utrzymują korzystną linię orzeczniczą, czego przykładem są wyroki NSA z 22 listopada 2019 r. sygn. akt I FSK 1259/17 i 25 kwietnia 2017 r. sygn. akt I FSK 1637/15. Podatnicy mogą zatem mieć nadzieję na pozytywne rozstrzygnięcie sprawy na etapie postępowania sądowego.