18 marca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie C‑895/19. W wydanym wyroku TSUE uznał, że przepisy, które uzależniają prawo do neutralnego rozpoznawania transakcji WNT od tego czy podatek VAT należny został wykazany w prawidłowej deklaracji podatkowej złożonej w terminie trzech miesięcy od momentu, w którym powstał obowiązek podatkowy, są niezgodne z dyrektywą VAT.
Polskie przepisy dotyczące podatku VAT
Na podstawie obowiązujących przepisów ustawy podatku od towarów i usług o tzw. szyku rozstawnym podatnik ma obowiązek zarejestrować transakcję związaną z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów oraz importem usług i dostawą towarów, dla której nabywca jest podatnikiem, w terminie trzech miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. W przeciwnym razie podatnik nie ma prawa do uwzględnienia VAT naliczonego w tym samym miesiącu, w którym musi zostać wykazany podatek należny. Skutkuje to koniecznością zapłaty odsetek od zaległości podatkowej.
Zgodnie z obwiązującym od 01.01.2017 r. art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b) ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powstaje pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Powyższa regulacja w założeniu miała służyć ułatwieniu kontroli rozliczeń.
W praktyce jednak wykazanie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w prawidłowym okresie jest dla podatnika trudne lub nawet niemożliwe i w większości przypadków nie wynika to z jego winy, a z przyczyn od niego niezależnych (np. na skutek zbyt późnego otrzymania faktury od kontrahenta na skutek opóźnień operatora pocztowego). Konsekwentnie często konieczne jest wykazanie podatku należnego wstecz, a naliczonego w bieżącej deklaracji, co w konsekwencji skutkuje koniecznością zapłaty odsetek od zaległości podatkowej.
Wyrok TSUE korzystny dla polskich podatników
Pytanie prejudycjalne dotyczące zgodności przepisów krajowych o tzw. szyku rozstawnym z dyrektywą VAT zostało skierowane do TSUE przez WSA w Gliwicach. Stanowisko TSUE okazało się korzystne dla polskich podatników.
Zgodnie z interpretacją TSUE prawo unijne, a konkretnie przepisy art. 167 i 178 dyrektywy VAT, stoją na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych, zgodnie z którymi wykonanie prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) związanego z nabyciem wewnątrzwspólnotowym w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym VAT jest należny, jest uzależnione od wykazania należnego VAT w deklaracji podatkowej, złożonej w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. W ocenie TSUE weryfikowane przepisy krajowe naruszają zasadę neutralności VAT.
Co w praktyce oznacza wyrok Trybunału dla polskich podatników?
Wyrok TSU wydany w sprawie C‑895/19 otwiera podatnikom możliwość wystąpienia o zwrot nadpłaty wynikającej z rozliczenia podatku na podstawie przepisów niezgodnych z unijnymi oraz wznowienia postępowań, w których wydano decyzje podatkowe w tym przedmiocie.
Można się spodziewać, że w związku z orzeczeniem TSUE wadliwe przepisy dotyczące rozliczeń WNT zostaną usunięte przy okazji wprowadzania najnowszego pakietu zmian „Slim VAT 2”.
