W dniu 4 września 2018 r. wchodzą w życie przepisy określające nową definicję pojęcia „tajemnica przedsiębiorstwa”. Zmieniają się również inne regulacje określające zasady ochrony tajemnicy w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Nowe przepisy wdrażają dyrektywę 2016/943. Nowe przepisy wdrażają dyrektywę 2016/943.
Nowa definicja tajemnicy przedsiębiorstwa
Nowe przepisy zmieniają ustawową definicję pojęcia „tajemnica przedsiębiorstwa”. Wprowadzoną ją do treści art. 11 ust. 2 uznk. Definicja określa trzy kluczowe cechy informacji kwalifikowanej jako tajemnica przedsiębiorstwa.
Art. 11 ust. 2 uznk
Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się:
- informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą,
- które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób,
- o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Wymóg zabezpieczenia tajemnicy przedsiębiorstwa
Warunkiem uzasadniającym ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa jest to, aby „uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności”( art. 11 ust. 2 uznk). Dotychczas przepis stanowił, że konieczne jest podjęcie działań „niezbędnych w celu zachowania poufności”. Jeszcze innym sformułowaniem posługuje się w tym kontekście wdrażana dyrektywa. Ta stanowi bowiem o „rozsądnych, w danych okolicznościach, działaniach dla utrzymania w tajemnicy” (art. 2 pkt 1 lit c) dyrektywy).
Ustawodawca celowo użył sformułowania „należyta staranność”. Potwierdził to w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy. W uzasadnieniu napisano, że pojęcie „należyta staranność” – w odróżnieniu od sformułowania użytego w dyrektywie – powszechnie stosowane w polskich prawie (zobacz Uzasadnienie rządowego projektu ustawy nowelizującej ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Nie zmienia to jednak faktu, że dla zgodności przepisów z prawem unijnym owa „należyta staranność” musi być interpretowana co najmniej jako „rozsądne w danych okolicznościach działania”.
Wydaje się, że nowa redakcja przepisów interpretowana w świetle przepisów dyrektywy nie pozwala uznać za wystarczające np. zastosowanie klauzuli poufności. Dotychczas, działania takie uznawane były często za odpowiednie dla ochrony poufności. Każdy przypadek powinien być jednak oceniany indywidualnie.
Sposoby naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa
Stosownie do art. 11 ust. 1 uznk „Czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa”. Taka formuła rozszerza dotychczasowy zakres ustawowej ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. Dotychczasowe przepisy nie przewidywały bowiem odpowiedzialności za samo pozyskanie tajemnicy przedsiębiorstwa.
Pozyskiwanie informacji będzie podstawą odpowiedzialność nie tylko gdy pozyskano bezpośrednio tajemnicę przedsiębiorstwa. Również pozyskanie danych pozwalających na wnioskowanie o tajemnicy przedsiębiorstwa uzasadni odpowiedzialność. Bezprawne pozyskanie informacji w świetle nowych przepisów może zatem polegać np. na napisaniu programu komputerowego pozyskującego z określonego portalu internetowego zestaw informacji pozwalający np. na uzyskanie informacji obejmujących dane o wielkości obrotu, zainteresowaniu produktem itp. Chodzi oczywiście wyłącznie o takie informacje, które „nie są łatwo dostępne” dla przeciętnego użytkownika, a nie dla osoby mającej odpowiednie kwalifikacje informatyczne. Każdy taki przypadek wymaga jednak indywidualnej oceny.
Termin przedawnienia
Ogólny termin przedawnienia roszczeń z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji wynosi 3 lata (art. 20 ust. 1 uznk). Termin ten należy liczyć od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (art. 20 ust. 2 uznk). Termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat. Ta zasada liczenia terminu przedawnienia znajduje zastosowanie także do czynów nieuczciwej konkurencji naruszających tajemnicę przedsiębiorstwa.
Termin może być dłuższy, jeżeli naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa jest wynikiem przestępstwa (zbrodni lub występku). Wówczas nadal wynosi on 3 lata, ale upływa maksymalnie po 20 latach od popełnienia przestępstwa (nowy przepis art. 20 ust. 3 uznk). Modyfikacja ta ma zapewnić zgodność z wymaganiami dyrektywy. Zgodnie z przepisami dyrektywy „Długość terminu przedawnienia nie przekracza sześciu lat” (art. 8 ust. 2 dyrektywy). Nowy przepis art. 20 ust. 4 uznk pozwala zachować zgodność z dyrektywą. Trzeba jednak przyznać, że jest to podejście bardzo formalne. W rzeczywistości pomimo maksymalnego terminu 6 lat, rzeczywisty termin może wynosić 20 lat. Niezwykle wątpliwa jest zasadność utrzymywaniu tak długiego terminu przedawnienia w przypadku jakichkolwiek czynów nieuczciwej konkurencji.
Zmiana przepisów a zawarte umowy NDA
W praktyce strony umów bardzo często modyfikują na swoje własne potrzeby definicję pojęcia „tajemnicy przedsiębiorstwa”. Samodzielnie definiują zakres informacji objętych poufnością i zasady ich ochrony. Definicje te nie będą miały zastosowania do ewentualnej odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji. Może to mieć dwojakie skutki.
Po pierwsze, strony – świadomie lub nieświadomie – mogą zawęzić zakres tajemnicy przedsiębiorstwa wyłączając takie informacje, które w świetle informacji nie są chronione (co może oznaczać, że w stosunku do nich przedsiębiorca nie podejmuje odpowiednich działań zabezpieczających). Po drugie, zakresem poufności może być objęty szerszy zakres informacji niż wynikający z definicji. W tym szerszym zakresie odpowiedzialność będzie wynikała jedynie z umowy, a nie z ewentualnego czynu nieuczciwej konkurencji określonego w art. 11 uznk. Nie jest wykluczona odpowiedzialność z innego tytułu w ramach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W związku z powyższym warto zweryfikować stosowane klauzule i umowy NDA. Jest to szczególnie istotne wówczas, gdy ich treść była konstruowana w odniesieniu do treści ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Akty prawne:
